صحنهای پیچیده در شمال سوریه: میانجیگری روسیه و فشار آمریکا
در سایه نشانههایی مبنی بر به تعویق افتادن عملیات نظامی زمینی ترکیه که اخیراً آنکارا هشدارهایی را مبنی بر انجام آن در شمال سوریه علیه یگانهای کُرد مطرح کرده بود، تماسهای سیاسی و دیدارها جهت برونرفت از این وضعیت افزایش یافته است.
به گزارش سرویس ترجمه شفقنا، به نقل از العربی الجدید، روسیه و آمریکا نیز در تلاش هستند تا از وقوع این عملیات اجتناب کنند. اما آنکارا در مقابل شرطهایی را برای پذیرش هرگونه طرح آمریکا یا روسیه درخصوص سرنوشت شمال سوریه که در بطن صحنه پیچیده سوریه قرار گرفته است، مطرح میکند.
هیات روسی در استانبول
پرونده شمال سوریه به عنوان بند اصلی در دستورکار سفر هیات روسی به استانبول طی امروز (پنجشنبه) و فردا مطرح است. وزارت خارجه ترکیه روز گذشته در بیانیهای اعلام کرد که هیات روس به ریاست سرگئی ورشینین، معاون وزیر خارجه روسیه خواهد بود و ریاست هیات ترکیهای را سادات اونال، معاون وزیر خارجه ترکیه بر عهده خواهد داشت.
وزارت خارجه ترکیه ادامه داد: «انتظار میرود که دو هیات درخصوص پروندههای منطقهای مثل سوریه، لیبی و فلسطین در کنار اجرای توافق بارگیری غلات از طریق دریای سیاه گفتگو کنند». این وزارت خانه جزئیات بیشتری ارائه نداد.
از سوی دیگر، رسانههای ترکیهای از جمله شبکه « a خبر » که نزدیک به دولت ترکیه است، گزارش دادند که پرونده سوریه در دو بخش سیاسی و نظامی آن در این دیدار مورد بررسی قرار خواهد گرفت؛ بخش سیاسی آن مربوط به موضوع عادی سازی روابط نظام ترکیه با نظام سوریه است، اما بخش نظامی مربوط به تهدیدهای ترکیه جهت اجرای عملیات نظامی جدید در این منطقه است. پیشبینی میشود که هیات ترکیه به اظهارات همتای روس خود گوش فرا دهد و در مقابل، بر شرطهای ترکیه جهت انجام ندادن عملیات نظامی زمینی تاکید کند.
به نظر میرسد که طرف روس شرایط را به سمت اجرا و فعالسازی توافقی سوق میدهد که آن را با طرف ترکیهای در اواخر سال 2019 منعقد کرد و این توافق، بر خروج نیروهای سوریه دموکراتیک (قسد) از نوار مرزی در عمق 30 کیلومتری و استقرار نیروهای نظام سوریه در مرزها و نقاط تماس تاکید دارد.
همچنین دادهها و رخدادها به این امر اشاره دارد که واشنگتن تا به این لحظه با هر تغییری در نقشه کنترل میدانی در شمال سوریه مخالف بوده و تلاش میکند آنکارا را برای لغو عملیات زمینیاش در ازای ضمانتهایی از جمله بازسازی ساختار قسد قانع کند تا نگرانیهایی ترکیه را نسبت به این نیروها کمتر کند.
در همین راستا، جان کربی، سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید روز گذشته اعلام کرد که آمریکا به صورت شفاف و واضح با ترکیه درخصوص خطرات عملیات نظامیاش در شمال غرب سوریه صحبت کرده است، حتی در زمانی که واشنگتن از حق آنکارا برای دفاع از خود حمایت میکند.
کربی در گفتگو با خبرنگاران افزود: ما خواهان دیدن هیچ عملیات نظامی در شمال غرب سوریه نیستیم؛ چراکه غیرنظامیان در معرض خطر بزرگتری از آنچه که الان در معرض آن هستند، قرار میگیرند و این عملیات، سربازان ما و نیروهای ما در سوریه و نیز ماموریت ما در مبارزه با داعش را تهدید میکند.
درخصوص شروط مطرح شده توسط ترکیه به طرفهای آمریکایی و روسی، منابع دیپلماتیک ترکیه به العربی الجدید گفتند که آنکارا شروطی را مشخص نکرده است که شرط های جدیدی به حساب بیایند، این شرطها خواستههای قبلی هستند که سالها قبل به مسکو و واشنگتن مطرح شده و مربوط به مناطق شمال سوریه است.
منابع اعلام کردند که ترکیه از طرف آمریکایی میخواهد منطقهای که تا 30 کیلومتر کشیده میشود، خالی از عناصر مسلح وابسته به یگانهای کرد باشد و تمامی سرکردگان حزب کارگران کردستان (پ.ک.ک) از این منطقه خارج شوند و نیروهای محلی برای مدیریت این مناطق ایجاد شوند.
منابع خاطرنشان کردند: ترکیه همچنین از طرف روس میخواهد منطقه 30 کیلومتری خالی از افراد مسلح یگانهای کرد باشد. با پیشنهاد روسیه برای رهبری میانجیگری با قسد و جایگزین کردن نیروهای نظام سوریه به جای قسد در مناطق تهدید شده توسط ترکیه برای انجام عملیات در آن؛ آنکارا بر این خواسته خود تاکید کرد که استقرار نیروهای نظام سوریه به صورت صوری نباشد و این نیروها هرگونه روابط خود با قسد را قطع کنند اما به نظر میرسد که با توجه به رابطه دو طرف، تحقق این شرط سخت باشد.
منابع عنوان داشتند، ترکیه تمایل دارد تکلیف این مساله را مشخص کند و آن را به تعویق نیاندازد، تا مذاکرات جاری با آمریکا و روسیه یا به سمت اجرای خواستههای ترکیه سوق یابد یا به تدوین جدول زمانی مطلوب برای انجام عملیات نظامی جدید انتقال یابد.
پیشتر شبکه الجزیره روز سه شنبه از یک منبع رسمی ترکیه نقل کرد که آنکارا مهلت مشخصی را به طرفهای آمریکایی و روسی برای خارج کردن قسد از منبج و تل رفعت و عین العرب داده است. این منبع گفت که آنکارا به واشنگتن و مسکو ابلاغ کرده که این مهلت زمانی تمدید نخواهد شد و جایگزین آن، عملیات نظامی علیه نیروهای کُرد خواهد بود.
طبق گفته این منبع، طرف آمریکایی به ترکیه پیشنهاد داد که بازسازی در ساختار قسد صورت بگیرد و نقش گستردهتری به گروههای عربی در مدیریت منبج و تل رفعت و عین العرب داده شود. به گفته این منبع، ترکیه شرط پایان یافتن کنترل قسد بر تاسیسات نفتی را قبل از بررسی پیشنهادهای آمریکا مطرح کرده است.
این منبع افزود، طرف روس شرطهایی را درمورد پرونده اوکراین در مقابل ارائه امتیازهای میدانی و سیاسی در سوریه مطرح کرده است. این منبع گفت که روسیه پیشنهاد داده که پوشش و حمایتش از منطقه الشهباء در حومه حلب و عین العرب برداشته شود تا ورود نیروهای ترکیهای به این دو منطقه تسهیل شود.
نقش روسیه در مذاکرات پیرامون عملیات ترکیه
آنطور که مظلوم عبدی، فرمانده قسد گفته است، به نظر میرسد مسکو درموضعی «بی طرف میان قسد و ترکیه» قرار دارد. مظلوم عبدی در اظهاراتی مطبوعاتی در روز چهارشنبه تاکید کرد که فشارهای آمریکا بر آنکارا تا حدی برای متوقف کردن حملات هوایی ترکیه به شمال سوریه تاثیر داشته است.
در واکنش به این تحولات، بسام اسحق، عضو شورای ریاستی «شورای سوریه دموکراتیک» (مسد)، شاخه سیاسی قسد، در مصاحبه با العربی الجدید گفت: اظهارات مسئولان آمریکایی در واشنگتن درخصوص وضعیت در شمال و شرق سوریه تاکیدی بر این است که آنها عملیات نظامی ترکیه در این منطقه را تایید نمیکنند.