خات نیوز جدیدترین اخبار، نقد و بررسی ها و اطلاع رسانی ها و ….
مقالات مرتبط
انسان های قبل از آدم و حوا
سوال
آیا به راستی نسل همه ما انسان ها از حضرت آدم و حوا است؟ اگر به این صورت باشد انسان های قبل از این دو از کجا آمده اند؟ در صورتی که تاریخ نشان می دهد که میلیون ها سال قبل از ایشان انسان های با شعور دیگری بر روی زمین زندگی می کردند.
پاسخ
مطلبی را که در خصوص وجود انسان هایی قبل از انسان فعلی که از نسل حضرت آدم علیه السلام مطرح فرمودید؛ به صورت های گوناگون در روایات مطرح شده است مثلا امام باقر علیه السلام به جابر بن یزید می گوید: گویا تو گمان می کنی که خداوند فقط این عالم را آفرید و بس و همچنین گمان می کنی که خداوند بشری غیر از شما نیافریده است؟ آری به خدا قسم خداوند هزار هزار عالم و هزار هزار آدم آفرید و تو در آخر این عالم ها و آدم ها هستی.[1]
اندیشمندان اسلامی بر اساس این روایات معتقدند که حضرت آدم علیه السلام نخستین انسانی نبوده که گام بر روی کره خاکی نهاده است. بلکه قبل از او انسان های دیگری بوده اند که به دلایل نامعلومی، نسلشان منقرض گشته است.[2]
در خصوص خلقت آدم دیدگاه های گوناگونی مطرح شده است از جمله:
1. پیش از حضرت آدم، هیچ موجودی از آدم یا شبیه آدم وجود نداشته و حضرت آدم یک دفعه و به طور مستقل خلق شده است.
2. پیش از حضرت آدم موجوداتی شبیه آدم و جن بوده اند و سپس یا از بین رفته اند و یا هنوز هم وجود دارند.
3. پیش از حضرت آدم، انسان هایی وجود داشته اند؛ ولی تکامل نایافته بودند و به هر دلیل از میان رفته و منقرض شده اند و آنگاه حضرت آدم بدون ارتباط با آدم های گذشته به طور کامل و مستقل آفریده شده است.
از مجموع آیات قرآنی این نکته به دست می آید که سرسلسله افراد انسانی، موجودی به نام حضرت آدم علیه السلام بوده است و ادامه نسل او بر اثر نطفه هایی است که در رحم مادرانشان منعقد می شود. اما این که خود آدم چگونه پیدا شده از جمع آیات به این نتیجه می رسیم که او از خاک آفریده شده است و پس از طی مراتبی چون گل چسبنده و چکیده ای از گل و تبدیل آن به گل خشکیده و تکمیل اندام و دمیده شدن روح در جسدش به صورت موجودی کامل در آمده است.
از سوی دیگر وقتی مجموع آیاتی را که در خصوص ارزش و مقام انسان نازل گشته بررسی می نماییم؛ به این حقیقت واقف می شویم که قرآن کریم انسان را یک نوع مجزا از حیوان مطرح می کند به عنوان موجودی که اختلاف ذاتی و ماهوی با موجودات دیگر دارد.[4]
آیه شریفه وَ إِذْ قالَ رَبُّک لِلْمَلائِکةِ إِنِّی جاعِلٌ فِی الْأَرْضِ خَلیفَةً قالُوا أَ تَجْعَلُ فیها مَنْ یفْسِدُ فیها [5] دلالت دارد که قبل از خلقت حضرت آدم، انسان هایی درکره زمین زندگی می کردند و به فساد آلوده شدند که ملائکه گفتند: خدایا می خواهید کسانی را جانشین خود کنید که فساد کنند و خون ها بریزند! ملائکه از وجود انسان های فاسد و خونریز قبل از حضرت آدم، خبر می دهند.
با جمع بندی آیات فوق و روایات مطرح شده در خصوص وجود انسان هایی قبل از حضرت آدم، می توان به نظریه سوم اذعان نمود. بدین بیان که پیش از حضرت آدم علیه السلام انسان های تکامل نایافته ای بوده اند که از بینش و آگاهی حضرت آدم علیه السلام و نسل او برخوردار نبودند. این آدمیان در قالب و صورت حیوانی نبوده اند و نیز تنها زندگی غریزی بر آنها حاکم نبوده است. ولی به شکل انسان کنونی که دارای زندگی توأم با آگاهی و مسؤولیت باشند، نیز نبوده اند. نسل این انسان ها به دلایلی که بر ما مجهول است؛ منقرض شده اند و آن گاه خداوند متعال حضرت آدم علیه السلام را به صورت کاملا مستقل و مجزا با اوصاف و ویژگی های منحصر و مختص به خود، از گل آفرید. انسانی که دارای آگاهی، بینش، تعقل چشم گیر و.. بود و انسانی که گل سر سبد جهان هستی و نمایانگر اوصاف الاهی است.
پی نوشت:
[1] خصال، ج 2، ص 652 و نیز بحارالأنوار ج 8، ص 375. [2] منشور جاوید، جعفر سبحانی، ج 4، ص 94 ؛ قاموس قرآن، سیدعلی اکبر قریشی، ج 1 و 2، ص 49 – 50. [4] ر.ک: روم / 20 ؛ آل عمران / 59 ؛ سجده / 7 و 8 ؛ مؤمنون / 12 ؛ صافات / 11 ؛ حجر / 26 – 29 ؛ الرحمن / 14 ؛ نساء / 1 ؛ اعراف / 189 ؛ زمر / 6 ؛ انعام / 98 ؛ حجرات / 13 ؛ نحل / 4 ؛ یس / 77 ؛ دهر / 2 ؛ قیامت / 37 – 38 ؛ فرقان / 54 ؛ مرسلات / 20 ؛ علق / 2 ؛ نوح / 17 – 18 و … نیز نگا: مبانی انسان شناسی در قرآن، صص 73 – 81 ؛ تفسیر نورالثقلین، ج 1، ص 288 ؛ المیزان ، ج 16 ، ص 384 – 388 ، ج 4، ص 224 – 225 و… . [5] بقره،30.
